Lojistik Nedir? Lojistik Yönetimi Nasıl Olur?

Bu yazımızda günümüzün en popüler kavramlarından olan lojistik hakkında bilgilendirme yapacağız. Lojistik nedir? Lojistik ne demek? Lojistik yönetimi, lojistik bölümü ne iş yapar? gibi genel soruların cevaplarını bulabilirsiniz.

Lojistik kelimesinin kökeni Yunanca’ dan gelmektedir ve “Logistikos” dur. Logistikos kelimesi “hesap kitap yapma bilimi” ve “hesapta becerikli” anlamına gelmektedir.

Günümüzde lojistik dendiğinde asıl akla gelen kavramın tanımı; mal ve hizmetlerin üretiminden başlayıp son tüketiciye kadar kusursuz ve hatasız bir şekilde ulaştırılması için planlama, organize etme ve çözümleme prensiplerini içeren taşımacılık hizmetedir.

Lojistik aynı zamanda  “Askerlik bilgisinin, savaş sırasında ya da askeri bir yürüyüşte ordunun yiyecek içecek sağlama, sağlık ve haberleşme hizmetleri, yol koşulları vb. yönlerinden en etkili durumda bulundurulması amacını güden çalışmaları bir araya getiren bölümü.” Şeklinde de tanımlanabilir. Veya “Geri hizmet”. Yukarıdaki tanımdan da anlaşılacağı gibi lojistik kelimesi asıl olarak askeri bir terimdir ki bundan dolayı ilk uygulamalar da askeri alanlarda olmuştur. Önemi ise 2. Dünya Savaşı’nda anlaşılmış ve artık lojistik kelimesine bilimsel bir konu gözü ile bakılmıştır.

Tarih yapraklarından örnek vermek gerekir ise Amerika; İngiliz ve Fransız askerlere lojistik destek sağlamaktaydı. Almanya ise savaşı daha hızlı bir şekilde kazanmak için düşmanlarının lojistik desteğini bitirmenin kaçılmaz olduğunu düşünmektedir. Bunun için denizaltı gemileri ile Amerika’nın nakliye gemilerini bombalayarak denize batırmıştır ve Amerika’nın savaşa katılmasına neden olmuştur. Örnekten de anlaşılacağı gibi 2. Dünya Savaşında kalabalık ordu tek başına yetersiz kalmaktaydı. Orduların silah, araç donanımın teçhiz edilmesi ve tabi ki bunları işleyen personellere de sahip olması hayati önem taşımaktaydı. Buradan da anlaşılacağı bir hareketten başarılı olmak için mükemmel bir lojistik planlamasına ihtiyaç vardır.

Tarihin tozlu sayfalarından günümüzdeki lojistik kavramına dönelim. Aşağıdaki bölümlerde lojistik kavramı detayları ile başlıklar halinde anlatılmaya çalışılmıştır.

LOJİSTİK SEKTÖRÜNÜN ANA DALLARI NELERDİR?

Oldukça genel bir kavram olan lojistik sektörünün bazı ana dalları vardır. Maddeler halinde şu şekilde sıralayabiliriz.

• Tedarik zinciri,
• Fiziksel dağıtım,
• Ambalajlama,
• Gümrükleme, 
• Depolama,
• Stok yönetimi.

Başlı başına detaylı olarak anlatılabilecek olan Tedarik zinciri, fiziksel dağıtım, ambalajlama, gümrükleme, depolama ve stok yönetimi ana dallarını sizler için aşağıdaki şekilde özetledik;

Tedarik Zinciri Nedir? 

Bir ürün veya hizmetin üreticiden son tüketiciye kadar geçen üretici toptancı dağıtıcı perakendeci ve son olarak tüketici arasındaki hareketidir.

Tedarik zinciri bileşenleri üç tanedir. Aktörler, faaliyetler ve kaynaklar.

• Aktörler: Tedarikçi, üretici, müşteri, taşımacılar, depolar, dağıtım kanalı üyeleri…
• Kaynaklar: İK, malzemeler, finansal, kaynak, bilgi…
• Faaliyetler: Planlama, kaynak sağlama, teslimat…

Fiziksel Yönetim veya Fiziksek Dağıtım Nedir?

Üretimi gerçekleşen malların tüketicilerine ulaşması için gereken stok kontrollerini denetlemek, ambalajlanmasını sağlamak, bilgi iletişiminin gerçekleştirilmesi yapmak ve fiziksel olarak taşımaktır. Bu konuya özel İnksenin mobil uygulama çözümlerinden biri olan SPEETTA yı da incelemenizi tavsiye ederiz.

Ambalajlama Nedir?

Ambalajlama bir ürünün korunmasını muhafaza edilmesini sağlayan paketleme işlemidir. Ambalajlama çeşidi iki başlık altında incelenir. Bunlar;

• Birincil ambalaj: Bir ürünün dış etkenlere karşı muhafaza edilmesini ve korunmasını sağlayan ilk paketleme işlemidir. Ürünle doğrudan temas halindedir. Dışarda açık bir şekilde satılan yiyecekler de genelde olmaz onlar çuval gibi ambalajlar içesinde taşınır.
• İkincil ambalaj: Birincil ambalajı içerisine alan ambalajlama türüdür. Nakliye sırasında ise koli, kutu, karton ve kasa olmaktadır.

Müşteri memnuniyetini benimsemiş olan firmalar ambalajlama için fazla para harcayabilmektedir. İyi bir ambalajlama müşteri devamlılığı için önem teşkil etmektedir. Kötü bir ambalajlama ise müşteri kaybına neden olmaktadır. Kitaplarda 4P olarak yazılan pazarlama stratejisi (product: ürün; price: fiyat; place: dağıtım ve promotion: tutundurma) günümüzde paketlemenin de eklenmesiyle 5P olarak ifade edilmektedir. (packaging:paketleme).

Gümrükleme Nedir?  ( Bu konuya özel yazımızı okumanızı tavsiye ederiz)

Gümrükleme yabancı bir ülkeden gelen ya da yabancı bir ülkeye gönderilen mal ve hizmetlerin, ülke den çıkışı veya ülkeye girişi sırasındaki kontrollerinin devlet gözetiminde yapılmasıdır. Kısaca şu şekilde yapılmaktadır;

İhracatta gümrük

• Ürün üretimi tamamlanmalı, gerekli paketlemeler yapılmalı ve ihraç için hazır hale getirilmeli
• Nakliye organizasyonu hazır hale getirilmeli
• Yükler yüklenip taşıyıcı depolarına getirilmeli
• İhraç yapan ülke mevzuatına göre gerekli belgeler hazırlanmalı
• Gümrük beyannamesi hazırlanmalı
• Gerekli olduğu durumlarda malların kontrolleri yapılmalı
• Malların ihraç yapılan bölgeden ayrılması
• İhracat gümrük beyannamesi ile işlem kapatılmalıdır.

Depolama Nedir?

Belirli nokta veya noktalardan gelen ürünlerin tüketiciye ulaşması aşamasında, belirli nokta veya noktalara ulaştırılması için belirli bir süre korunma, muhafazalarını yapıldığı yerdir. Üç farklı ismi vardır ve ürünlerin bekleme süresine göre bu isimleri alırlar.

• Depo ismi bunlardan birincisidir ve bekleme süresi uzun olan yerlere verilen isimdir.
• Dağıtım merkezi ikincisidir ve süre kısa olunca verilen isimdir.
• Transfer merkezi sonuncu isimdir ve süre daha da kısaldıkça verilen isimdir.

Stok Yönetimi Nedir?

İstekleri karşılamak ve gereği kadar ürünü dengeli bir şekilde depolamak için planlama ve kontrol işlemlerinin tümüne stok yönetimi denir. Stok yönetimi gereksinimleri ise iki tanedir.

• İstatiksel stok kontrolleri
• Malzeme ihtiyaç planlama

Lojistik sektörünün bazı ana dallarını sizler için özetlemeye çalıştık. Şimdi ise lojistik türleri hakkında daha detaylı bilgilendirme yapalım.

LOJİSTİK ÇEŞİTLERİ NELERDİR?

Lojistik kendi içerisinde 4 ayrı başlık altında incelenir çünkü her ürünün lojistik işleyişi birbirinden farklıdır. Bu çeşitler şu şekildedir;

• Üretim lojistiği,
• Tedarik lojistiği,
• Dağıtım lojistiği,
• Geri dönüş lojistiği.

Üretim Lojistiği Nedir?

Üretim endüstrilerinin kullandığı işletmelerin içindeki tüm mal akışlarını ve onlara ait bilgilerin planlarının yapılması, kontrollerinin yapılması ve yönetilmelerini kapsar. Üretim öncesi lojistik ise üreticiden toplanan ürünlerin stoklarının yapılarak müşterilere dağıtılmasını sağlayan sistemin işlemesi için yürütülen faaliyetler bütünüdür.

Tedarik Lojistiği Nedir?

Mal ve hizmetlerin üreticiden, depo, perakende ambarlarına giriş işlemlerinin planlanmasını, ürün akışının sağlanmasını ve tedarik zincirini kapsayan faaliyetlerin bütünüdür diyebiliriz.

Dağıtım Lojistiği Nedir?

Üretim aşamalarının tamamlanması sonucu ürünlerin müşteri ve pazarlara dağılmasıdır. Bu süreç fiziki dağıtım kanallarıyla, pazara ya da direkt olarak müşteriye ulaştırılmasıdır.

Geri Dönüş Lojistiği Nedir?

Geri dönüş lojistiği; planlama, uygulama, kontrol, envanter süreci, nihai ürün hammadde maliyet etkisi ve gerekli bilgilerin tüketimden başlangıca kadar değer kazanmasına uygun şekilde elden çıkarma amacı olan süreçtir diyebiliriz. 

LOJİSTİKTE TAŞIMA TÜRLERİ NELERDİR?

Günümüzde ki algılanmasını dikkate aldığımızda lojistik için en önemli kavramlardan biri taşımadır. Taşıma; ürünün iki nokta arasında ki nakliye sürecinde hangi aracı kullanacağı anlamına gelmektedir. İki başlık altında incelenir ve başlıklarda kendi arasında ayrılır.

Unimodal Taşımacılık

• Karayolu Taşımacılığı,
• Denizyolu Taşımacılığı,
• Havayolu Taşımacılığı,
• Demiryolu Taşımacılığı,
• Boru Hattı Taşımacılığı,
• Nehir Yolu Taşımacılığı

Multimodal Taşımacılık;

• İntermodel Taşımacılık
• Kombine Taşımacılık

Unimodal Taşımacılık Nedir?

Malların bir veya birden fazla taşıma yolundan(karayolu, denizyolu, havayolu, demiryolu, boru hattı, nehir yolu)  yalnızca biriyle nakliyesinin yapılmasıdır. Aşağıda her taşımacılık şekli hakkında kısa tanımlar yapılmıştır;

Karayolu Taşımacılığı :  Yükleme ve boşaltma işlemlerinin kolaylıkla yapılmasından dolayı en çok tercih edilen taşıma türlerinden bir tanesidir. Türkiye de 1950’lerin sonrasında kullanımı yoğunlaşmıştır. Ülkemizde kara yolu ağı uzunluğu 1950’lerden 2001’e kadar 4,79 kat artırılmıştır.

Denizyolu Taşımacılığı :  En güvenli ve en ucuz maliyetli (Karayoluna göre 7, havayoluna göre 22, demiryoluna göre 3,5 kat)  olan taşıma türü olduğu için uluslararası anlamda en çok kullanılan taşıma türüdür.

Havayolu Taşımacılığı :  500 km den daha uzak mesafeler için hız faktöründen dolayı tercih edilebilecek bir taşımacılık türüdür.

Demiryolu Taşımacılığı : Uzun mesafe için karayolundan daha az maliyetle taşımacılık yapılabilir genellikle devletler tarafından kullanılmaktadır.

Boru Hattı Taşımacılığı : Petrol, doğalgaz gibi likit yada gaz halindeki maddeleri taşımak için güvenlidir fakat esnekliği düşüktür. Türkiye de son yıllarda boru hattı taşımacılığına talep artmıştır.

Nehir Yolu Taşımacılığı:  Avrupa da sık ve yaygın kullanılır. Türkiye de ise başlangıç aşamasında olduğu söylenebilir.                                                                                                                      

Multimodal Taşımacılık Nedir?

Farklı taşıma türleri ve araçlarla birden çok taşıtla yapılan taşıma türüdür.

• İntermodel Taşımacılık;  Tek yükleme ile aynı taşıma birimleri içinde ürünlerin değişmeden birden çok taşıma yöntemi ile taşınması olarak tanımlanır. 
• Kombine Taşımacılık ; Yükün bir taşıma biriminin içinde yeniden yüklemeye gerek olmadan en az iki taşıma yöntemi ile taşıma yapılmasıdır.

İnksen olarak Lojistik kavramı hakkında hazırlamış olduğumuz yazımız umarım sizler için faydalı olmuştur. İlginizi çekebilecek diğer konular için blog yazılarımızı okumanızı tavsiye ederiz.

İnksen akademi içerisinde bulunan tüm yazılar için tıklayınız.